Rośliny są najbardziej tolerancyjne na niską temperaturę w stanie spoczynku zimowego. Przedwiośnie, rozpoczęcie wegetacji, coraz intensywniejsze krążenie soków w komórkach i coraz większe ich uwodnienie sprawiają, że rośliny stają się wrażliwe na chłód i przymrozki. Najbardziej na uszkodzenia przymrozkowe narażone są pąki kwiatowe, kwiaty i zawiązki owoców, szczególnie tych gatunków, które najwcześniej rozpoczynają wegetację i kwitnienie, jak np. morele i czereśnie. Bardziej tolerancyjne są jabłonie i grusze oraz rzepak − rośliny zakwitające później.
Adwekcyjne i radiacyjne
Uszkodzenia mrozowe występują w Polsce regularnie, a różnice wynikają z regionu ich wystąpienia i uprawy, która została uszkodzona lub zniszczona. Przymrozki można podzielić na adwekcyjne i radiacyjne. Adwekcyjne występują wtedy, gdy nad dany obszar napływa zimne powietrza z innych rejonów. Takim przymrozkom towarzyszy zazwyczaj silny wiatr. Przymrozki radiacyjne występują na skutek wypromieniowania ciepła do atmosfery. Pojawiają się zawsze w czasie pogodnych nocy i najczęściej nie towarzyszy im wiatr. Występują wtedy idealne warunki tworzenia się zastoisk niskiej temperatury.
Metody zapobiegania
Metody zapobiegania uszkodzeniom przymrozkowym można podzielić na pasywne i aktywne. Do pierwszej grupy zaliczane są te, które stosuje się długo przed wystąpieniem niskiej temperatury. Przykładami działania pasywnego może być wybór odpowiedniego stanowiska pod uprawę, unikanie sadzenia roślin wrażliwych na przymrozki w zagłębieniach terenu, czy dobór właściwych odmian. Aktywne metody zapobiegania przymrozkom stosuje się bezpośrednio przed lub w trakcie wystąpienia temperatury zagrażającej uprawie; należą do nich m. in. ogrzewanie zagrożonego obszaru, okrywanie upraw oraz stosowanie odpowiednich preparatów − najprostszy i najbardziej ekonomicznie uzasadniony zabieg.
Preparaty, które działają
Specjaliści firmy INTERMAG opracowali skuteczne rozwiązania zapobiegania uszkodzeniom przymrozkowym. Dla zwiększenia odporności na wiosenne chłody i przymrozki warto zastosować ALKALIN™ KB+Si. Preparat aktywizuje czynniki odpornościowe, zawarty w nim krzem wzmacnia struktury ścian komórkowych, przez co zwiększa odporność roślin na stresy, w tym ten spowodowany niską temperaturą. Nawóz ma właściwości ochronne. Dzięki wysokiej zawartości boru oraz potasu jest polecany do użytkowania w okresie wczesnowiosennym, kiedy możliwość wystąpienia przymrozków jest wysoka. ALKALIN™ KB+Si stosuje się w dawce 0,8 l na każde 100 l roztworu roboczego. Nawóz dzięki wysokiemu pH wykazuje również działanie zwiększające odporność roślin na choroby. Alternatywą dla ALKALIN™ KB+Si może być preparat KALPRIM (2-3l/ha) uzupełniony o BORMAX® TURBO (0,8-1,2 l/ha) oraz AMINO ULTRA® Zn-24 (w dawce 0,3 – 0,5 kg/ha). Dzięki temu zwiększymy odporność roślin na spadki temperatury w okresie rozwoju pąków kwiatowych i kwitnienia. Zabieg jest szczególnie polecany dla gatunków wcześnie rozpoczynających wegetację i kwitnienie, a przez to narażonych na gwałtowne spadki temperatury. Technologię stosuje się zapobiegawczo przed wystąpieniem warunków stresowych, co istotnie wpływa na zmniejszenie uszkodzeń pąków kwiatowych i kwiatów przez wiosenne przymrozki.
Dla wzmocnienia efektu zabiegu proponujemy zastosować ten preparaty łącznie z TYTANITEM® – stymulatorem wzrostu i plonowania roślin, który jest niezbędnym uzupełnieniem zabiegów w okresach intensywnego rozwoju i wzrostu roślin oraz w warunkach narażenia roślin na czynniki stresowe, w tym niską temperaturę. TYTANIT® stosuje się w dawce 0,2–0,4 l/ha. Sugerowane dwa zabiegi w okresie przed spodziewanymi przymrozkami:
I (zalecany): 2–3 dni przed spodziewanym przymrozkiem,
II (konieczny): około 12 godzin przed spodziewanym przymrozkiem.
Warto już dziś podjąć działania, by maksymalnie ograniczyć straty wywołane spodziewanymi przymrozkami.
Pamiętajmy, iż dobrze odżywione rośliny i prawidłowo zabezpieczone zawsze wykazują wyższą tolerancję na stresy spowodowane niską temperaturą niż rośliny tej samej odmiany, które są osłabione w wyniku braku lub zbyt małej ilości składników pokarmowych.
