Ziemniak (Solanum tuberosum L.) jest popularnym gatunkiem uprawianym w wielu krajach świata. Optymalne do jego uprawy są gleby średnio zwięzłe lub zwięzłe o średniej lub wysokiej zawartości próchnicy, zasobne w składniki pokarmowe, o odczynie lekko kwaśnym.
Ze względu na długość okresu wegetacji odmiany ziemniaka dzieli się na 5 klas:
- bardzo wczesne – 60–90 dni
- wczesne – 90–110 dni
- średnio wczesne – 110–125 dni
- średnio późne – 125–135 dni
- późne – powyżej 135 dni.
Bulwy ziemniaka zawierają 15–25% suchej masy, a pozostałą część stanowi woda. Zawartość skrobi jest podstawowym parametrem jakościowym ziemniaka. Istotne znaczenie ma także zawartość fruktozy i glukozy, które określane są mianem cukrów redukujących (powodujących ciemnienie bulw po obraniu). Cechy jakościowe (wewnętrzne i zewnętrzne) ziemniaka w znacznym stopniu zależą od odmiany, technologii uprawy, nawożenia, ochrony i zbioru. Na zawartość skrobi i cukrów redukujących wpływa także przebieg pogody w okresie wegetacji i nawożenie.
W zależności od przeznaczenia (kierunku użytkowania) wymagane są określone cechy użytkowe bulw.
- W przypadku ziemniaków konsumpcyjnych ważne są m.in. takie cechy jak: smak, konsystencja, mączystość (sypkość), wilgotność, skłonność do rozgotowania, a także ciemnienie bulw surowych i po ugotowaniu.
- W przypadku ziemniaków przeznaczonych do przetwórstwa, kryteria te są bardziej szczegółowe, jak na przykład:
bulwy przeznaczone na frytki
- wielkość (średnica) ›55 mm
- kształt podłużny lub podłużno-owalny
- zawartość skrobi: 14–16% świeżej masy
- zawartość cukrów redukujących: 0,25–0,5% świeżej masy
bulwy przeznaczone na chipsy
- wielkość (średnica): 40–60 mm
- zawartość skrobi: 16–21% świeżej masy
- zawartość cukrów redukujących: 0,05–0,15% świeżej masy (maksymalnie 0,3%).
W przypadku ziemniaków przeznaczonych do produkcji przemysłowej, głównym kryterium jakościowym jest zawartość skrobi.
Dostarczenie składników pokarmowych w odpowiedniej ilości i formie oraz we właściwym terminie jest niezbędnym warunkiem do uzyskania wysokiego plonu bulw ziemniaków o wymaganych cechach jakościowych.
Oprócz podstawowego nawożenia doglebowego standardem jest uzupełniające nawożenie dolistne.
- Azot (N) jest podstawowym składnikiem pokarmowym, niezbędnym do życia roślin. Sterując dawką, terminem (dzielenie dawki) i sposobem dostarczania azotu można wpływać na proces kształtowania wielkości bulw. Ziemniak bardzo dobrze reaguje na nawożenie dolistne azotem (PLONVIT® NITRO lub NITROMAG®).
Zastosowanie większej dawki azotu powoduje wzrost plonu bulw poprzez zwiększenie ich masy, ale zawartość skrobi w jednostce plonu zmniejsza się wraz ze wzrastającymi dawkami N. Może także dochodzić do pogorszenia jakości plonu, zwłaszcza w przypadku odmian bardzo wczesnych i wczesnych.
Zarówno niedobór, jak i nadmiar azotu jest niekorzystny. - P, K, Mg, S – to składniki mineralne zwiększające jednocześnie plon bulw i zawartość w nich skrobi.
Szczególnym zagadnieniem jakościowym jest ciemnienie bulw surowych i po ugotowaniu. Zmniejsza się ono wraz ze wzrostem zawartości witaminy C w bulwach, czemu sprzyja nawożenie dolistne potasem (KALPRIM® lub PLONVIT® KALI). Potas wpływa także na zmniejszenie zawartości cukrów redukujących.
Szybkość przemiany cukrów w skrobię poprawia także fosfor (GROWON® lub FOSTAR® lub PLONVIT® PHOSPHO), a wspomagają ten proces siarka i magnez (SULVIT® lub MIKROKOMPLEX® lub SIARCZAN MAGNEZU x 7H2O). Fosfor, poza wpływam na przemiany cukrów, zastosowany w okresie zawiązywania bulw (haczykowania) zwiększa ilość zawiązywanych bulw.
Tak więc, dostarczenie fosforu w formie szybko przyswajalnej (GROWON® , FOSTAR®) tuż przed tym okresem, może znacząco zwiększyć ilość bulw, co jest szczególnie ważne dla odmian słabo zawiązujących bulwy. Nawożenie dolistne ziemniaka w.w. pierwiastkami jest standardem w uprawie ziemniaka. - Mikorelementy – w uprawie ziemniaków na glebach lekkich lub bez nawożenia obornikiem konieczne jest nawożenie dolistne mikroelementami:
- mangan (Mn) – jest mikroelementem w stosunku do którego ziemniak wykazuje specjalne zapotrzebowanie ( AMINO ULTRA® Mn-22 lub MIKROCHELAT® Mn-13, MIKROVIT® MANGAN). Wpływa korzystnie na jakość bulw, zwiesza zawartość witaminy C oraz zwiększa odporność na choroby (parch ziemniaka)
- bor (B) – bierze udział w przemianach cukrów i w prawidłowym rozwoju zarówno części nadziemnych jak i bulw, korzystnie wpływa na jakość bulw i prawidłowe wykształceni skórki na bulwach (BORMAX® TURBO, BORMAX®)
- żelazo (Fe) – ziemniaki wymagają dobrego zaopatrzenia w żelazo w celu poprawy jakości konsumpcyjnej bulw (AMINO ULTRA® Fe-20, MIKROCHELAT® Fe-13, MIKROVIT® ŻELAZO)
- miedź (Cu) i cynk (Zn) – są potrzebne dla prawidłowego rozwoju roślin, wpływają na prawidłowe pobieranie azotu oraz poprawiają zdrowotność roślin (AMINO ULTRA® Cu-24, MIKROCHELAT® Cu-15, MIKROVIT® MIEDŹ) i (AMINO ULTRA® Zn-24, MIKROCHELAT® Zn-15, MIKROVIT® CYNK).
O wielkości plonu ziemniaków decyduje dobra kondycja roślin w całym okresie wegetacji. Nawet krótkotrwały niedobór składników pokarmowych może mieć negatywny wpływ na wzrost roślin oraz ich plonowanie. Dlatego niezbędna jest kompleksowa wiedza o potrzebach roślin na każdym etapie ich rozwoju. To pozwoli na ich odpowiednie dokarmianie i biostymulację. Szeroka gama produktów INTERMAG, umożliwia opracowania własnego, indywidualnego programu nawożenia dolistnego i biostymulacji, uwzględniającego lokalne warunki glebowe, intensywność uprawy, fazę rozwojową roślin oraz dostępność różnych produktów.
Na szczególną uwagę zasługują także wysokozasadowe nawozy z serii ALKALIN™, które oprócz podstawowych funkcji wnoszenia składników pokarmowych, wykazują właściwości ochronne dla roślin: ALKALIN™ K+Si, ALKALIN™ KB+Si, ALKALIN™ PK 10:20.
Wszystkie omawiane działania, istotnie wpływają na wzrost plonu i jego parametry jakościowe.
