Cynk to jeden z kluczowych mikroelementów dla roślin, który pełni fundamentalną funkcję w ich fizjologii. Prawidłowe zaopatrzenie roślin w cynk pozwala na zdrowy rozwój, prawidłowe funkcjonowanie oraz odporność na stresy środowiskowe.
- rola cynku w roślinie
- cynk a odporność na czynniki stresowe
- objawy niedoboru cynku
- rośliny wrażliwe na niedobór cynku
- jakim nawozem cynkowym nawozić?
Właściwości cynku w roślinie
Cynk uczestniczy w wielu procesach biochemicznych i fizjologicznych. Jest składnikiem wielu enzymów, w tym takich jak polimeraza RNA, która jest niezbędna do syntezy RNA w komórkach roślinnych. Ponadto cynk aktywuje enzymy odpowiedzialne za metabolizm cukrów, ekspresję genów (m.in. za pomocą tzw. palców cynkowych) i syntezę białek. Dzięki tym funkcjom cynk wpływa na prawidłowy wzrost i rozwój roślin.
Jednym z najważniejszych procesów, na które cynk ma pośredni wpływ, jest synteza auksyn – hormonów roślinnych odpowiedzialnych za wzrost. Cynk bierze udział w produkcji tryptofanu (aminokwasu), który jest prekursorem auksyn (hormonów wzrostu), co sprawia, że ma kluczowe znaczenie dla rozwoju korzeni i pędów.
Z powodu powyższych funkcji, niedobór cynku może mieć poważne skutki.
Cynk a odporność roślin na czynniki stresowe
Nie można także zapominać o roli cynku w zwiększaniu odporności roślin na czynniki stresowe. Są to czynniki zarówno biotyczne (np. infekcje patogenów), jak i abiotyczne (np. przymrozki). Rośliny odpowiednio zaopatrzone w cynk są bardziej wytrzymałe na niekorzystne warunki środowiskowe, dlatego warto nawet profilaktycznie stosować nawozy cynkowe, szczególnie przed prognozowanymi przymrozkami.
Transport cynku w roślinie
Cynk jest pierwiastkiem o niskiej mobilności w roślinie. W sytuacji niedoborów pierwiastek ten nie przemieszcza się z organów starszych do młodszych. Oznacza to, że pierwsze objawy niedoboru są widoczne na młodych liściach i pędach. W przypadku długotrwałego niedoboru cynku dochodzi do zaburzeń w funkcjonowaniu całej rośliny, co może prowadzić do znacznego obniżenia plonów.
Cynk jest składnikiem antagonistycznym do fosforu, co oznacza, że jego dostępność dla rośliny może być ograniczona przy wysokim poziomie fosforu w glebie. To ważny aspekt, który należy uwzględnić w praktykach nawożenia.
Objawy niedoboru cynku u roślin
Zmiany w barwie liści:
- blednięcie starszych liści
- cętkowana chloroza młodszych liści
- czerwienienie żyłek i brzegów liści u roślin dwuliściennych
Chorobowe zmiany na liściach:
- smugowate chlorozy na liściach kukurydzy
- plamiste nekrozy na liściach zbóż, które mogą być mylone z infekcjami grzybowymi
Zaburzenia wzrostu roślin:
- skrócenie międzywęźli, szczególnie w przypadku roślin wieloletnich
- zdrobnienie, kruchość oraz sztywność liści.
Niedobór cynku w rzepaku
Niedobór cynku rzadko uwidacznia się w uprawach rzepaku. Niedobory występują głównie na glebach zasadowych oraz na glebach przenawożonych fosforem, który jest silnym antagonistą cynku. Największe straty plonu nasion generują deficyty w okresie kwitnienia.
Niedobór cynku w jabłoni
W przypadku wystąpienia niedoborów cynku w uprawie jabłoni pędy są cienkie, słabo ulistnione, o skróconych międzywęźlach, na wierzchołku z rozetką liści (tzw. miotlastość). Liście w rozetkach wyrastają blisko siebie, są małe, wąskie, o mniejszej powierzchni. U jabłoni powstawanie skupień małych liści występuje zwłaszcza w początkowych okresach wegetacji. Między głównymi nerwami liści oraz na ich brzegach z powodu niedoboru cynku mogą tworzyć się chlorotyczne plamy. Przy silnym i długotrwałym niedoborze cynku wierzchołki pędów zamierają.
Rośliny szczególnie wrażliwe na niedobór cynku
Niektóre rośliny wykazują szczególną wrażliwość na niedobory cynku, co wymaga zwiększonej uwagi ze strony rolników. Do takich roślin należą zboża, w tym kukurydza.
W uprawie kukurydzy cynk jest mikroelementem o dużym znaczeniu plonotwórczym. Ważne jest, aby rośliny kukurydzy były odpowiednio odżywione cynkiem od samego początku wzrostu. Kukurydza wymaga dolistnego dokarmiania cynkiem, niezależnie od jego dostępności w glebie. Objawy niedoboru cynku w kukurydzy to: bielenie siewek, niewykształcenie łodygi, zahamowanie wzrostu i karłowacenie roślin. Charakterystycznym objawem są chlorozy w postaci białych lub żółto-białych pasów po obu stronach głównego nerwu liścia.
W przypadku upraw innych gatunków zbóż niedobór cynku objawia się skróceniem wierzchołka źdźbła i wąskimi liśćmi. Na liściach zbóż z niedoborem cynku pojawiają się brązowe i nekrotyczne plamy, które stopniowo rozciągają się w kierunku nasady i wierzchołka liścia.
Jaki nawóz cynkowy sprawdzi się najlepiej?
Aby uniknąć problemów związanych z niedoborami cynku, warto stosować odpowiednie nawozy. Przykładem jest AMINO ULTRA Zn-24 – dolistny nawóz cynkowy z technologią GCAA od INTERMAG.
AMINO ULTRA® Zn-24 to nawóz nieorganiczny w formie ultragranulatu z opatentowaną technologią GCAA, w której mikroelementy połączone są z aminokwasem — glicyną. Glicyna to najmniejszy i najbardziej mobilny w roślinach aminokwas, co sprawia, że dostarczanie roślinom cynku w nawozie cynkowym AMINO ULTRA Zn-24 jest szybkie i precyzyjne.
Nawóz AMINO ULTRA® Zn-24 przeznaczony jest do dokarmiania dolistnego wszystkich gatunków roślin, doskonale i szybko rozpuszcza się w wodzie. Regularne stosowanie nawozów cynkowych, zwłaszcza w uprawach wrażliwych takich jak kukurydza i zboża, pozwala zwiększyć plon oraz poprawić jakość produkcji.
