Susza glebowa jako wyzwanie dla roślin uprawnych
W trakcie wegetacji rośliny są narażone na wiele czynników stresowych, zarówno biotycznych (choroby, szkodniki), jak i abiotycznych, takich jak ekstremalne temperatury, silne wiatry czy grad. Jednym z największych zagrożeń w obecnym sezonie jest susza glebowa, która ogranicza pobieranie składników pokarmowych i znacząco osłabia uprawy. Niedobór wody w glebie prowadzi do zahamowania wzrostu, zmniejszenia plonów oraz pogorszenia ich jakości.
Jak wygląda obecna sytuacja?
W ostatnich miesiącach niskie opady atmosferyczne doprowadziły do poważnego deficytu wody glebowej, zwłaszcza w warstwie korzeniowej roślin ozimych. W szczególności dotknięte są rzepak oraz zboża, które wykazują objawy niedoboru składników odżywczych. Azot wprowadzony wczesną wiosną nie jest efektywnie wykorzystywany, ponieważ przy niskiej wilgotności gleby nie może być pobrany przez rośliny.
Dodatkowym problemem były lutowe mrozy, którym towarzyszyły silne wysuszające wiatry. Efektem tego jest widoczny na plantacjach ubytek masy liściowej w rzepaku oraz oznaki wysmalania zbóż ozimych. Prognozy meteorologiczne na marzec 2025 r. nie przewidują znaczących opadów, co oznacza, że sytuacja może się pogarszać.
Jakie są skutki suszy glebowej?
Brak odpowiedniego uwilgotnienia gleby wpływa na rozwój roślin na wielu poziomach:
- Ograniczone pobieranie składników pokarmowych – rośliny mają trudności z wchłanianiem azotu, fosforu i potasu, co prowadzi do ich niedożywienia.
- Osłabienie systemu korzeniowego – korzenie nie mogą się prawidłowo rozwijać, co dodatkowo zmniejsza ich zdolność do pobierania wody.
- Stres fizjologiczny – rośliny przekierowują energię na przetrwanie, a nie na wzrost i rozwój plonu.
- Spadek efektywności nawożenia – składniki odżywcze pozostają w glebie, ale rośliny nie są w stanie ich wykorzystać.
Rozwiązania w walce z suszą glebową
Bakterie wiążące azot z powietrza
Jednym z kluczowych wyzwań, jakie niesie susza glebowa, jest ograniczone pobieranie azotu przez rośliny. W warunkach niedoboru wody system korzeniowy nie jest w stanie skutecznie transportować tego pierwiastka, co prowadzi do zahamowania wzrostu i osłabienia roślin.
Rozwiązaniem tego problemu może być zastosowanie bakterii endofitycznych, takich jak Paenibacillus polymyxa. To mikroorganizm szeroko opisany w literaturze naukowej jako zdolny do kolonizacji przestrzeni międzykomórkowych roślin i dostarczania im azotu atmosferycznego w formie przyswajalnej.
Korzyści wynikające z zastosowania bakterii wiążących azot:
✔ Zwiększenie dostępności azotu w warunkach jego ograniczonego pobierania z gleby.
✔ Poprawa kondycji roślin i ich zdolności do regeneracji po okresach stresowych.
✔ Wsparcie rozwoju systemu korzeniowego, co zwiększa zdolność pobierania wody.
✔ Redukcja strat azotu i większa efektywność nawożenia.
Badania wykazują, że Paenibacillus polymyxa może być skutecznym narzędziem w minimalizowaniu skutków suszy glebowej poprzez poprawę odżywienia roślin w sytuacjach ograniczonej dostępności składników pokarmowych.
Tytan – wsparcie dla fotosyntezy i zapylenia
Tytan to pierwiastek, który pełni kluczową rolę w regulacji procesów życiowych roślin, szczególnie w warunkach stresowych. Stymuluje fotosyntezę, poprawia pobieranie składników odżywczych i zwiększa odporność roślin na czynniki stresowe.
Jak tytan wpływa na rośliny w czasie suszy glebowej?
🔹 Zwiększa zawartość chlorofilu, co poprawia efektywność fotosyntezy i wzrost biomasy.
🔹 Wzmacnia aktywność enzymów odpowiedzialnych za reakcje antystresowe, co pomaga roślinom lepiej znosić stres wodny.
🔹 Poprawia zapylenie i zapłodnienie, co jest szczególnie istotne w niesprzyjających warunkach atmosferycznych.
🔹 Wspiera pobieranie azotu, fosforu, wapnia i magnezu, co zapewnia lepszą kondycję roślin.
Tytan stosowany dolistnie działa szybko i skutecznie, pomagając roślinom utrzymać wysoką aktywność metaboliczną nawet w trudnych warunkach.
Krzem – naturalna ochrona przed stresem
Krzem odgrywa kluczową rolę w zwiększaniu odporności roślin na stres abiotyczny. W warunkach suszy glebowej jego obecność w tkankach roślinnych ogranicza parowanie wody i wspomaga prawidłowy rozwój.
Jak krzem wspiera rośliny w warunkach stresu wodnego?
✔ Wzmacnia ściany komórkowe, zwiększając sztywność i elastyczność tkanek.
✔ Zmniejsza transpirację, czyli utratę wody z liści, co pomaga roślinom lepiej gospodarować zasobami wodnymi.
✔ Tworzy barierę ochronną przed patogenami, ograniczając infekcje grzybowe i bakteryjne.
✔ Poprawia architekturę łanu, wpływając na lepszą ekspozycję liści na światło.
Rośliny zaopatrzone w krzem lepiej znoszą suszę i szybciej regenerują się po okresach niedoboru wody.
Aminokwasy – szybka regeneracja roślin
Aminokwasy pełnią niezwykle ważną rolę w metabolizmie roślin, szczególnie w sytuacjach stresowych. Dostarczają roślinom energii niezbędnej do regeneracji i poprawiają transport składników odżywczych.
Korzyści stosowania aminokwasów w warunkach suszy glebowej:
🔹 Szybsza regeneracja roślin po stresie.
🔹 Lepsza efektywność fotosyntezy poprzez zwiększenie zawartości chlorofilu.
🔹 Wsparcie transportu składników pokarmowych do miejsc, gdzie są najbardziej potrzebne.
🔹 Redukcja strat energetycznych, co pozwala roślinom lepiej funkcjonować w trudnych warunkach.
Biostymulatory zawierające aminokwasy mogą być stosowane zarówno dolistnie, jak i doglebowo, wspomagając odporność roślin na suszę.
Oprócz stosowania biostymulatorów warto pamiętać o odpowiednich praktykach uprawowych
- Utrzymywanie ściółki glebowej w celu ograniczenia parowania wody.
- Stosowanie nawożenia doglebowego w warunkach zapewniających optymalne wykorzystanie składników odżywczych.
- Wybór odmian odpornych na stres wodny.
Susza glebowa stanowi ogromne wyzwanie, ale wdrażając skuteczne strategie wspierania roślin, można zminimalizować jej negatywne skutki i poprawić jakość oraz wysokość plonów. Biostymulatory są jednym z kluczowych narzędzi w walce z niedoborem wody, dlatego ich stosowanie w trudnych sezonach staje się koniecznością.
